Kościół Mariacki w Gdańsku. Malarstwo i rzeźba

Redakcja: Jacek Friedrich. Autorzy: Andrzej Woziński, Antoni Ziemba, Franciszek Skibiński, Anna Sobecka.

 

Książka przedstawia dzieła rzeźby i malarstwa, które stanowiły wyposażenie największej gdańskiej świątyni – kościoła Mariackiego. Tworzyły one wspaniały zespół dzieł powstałych na miejscu i importowanych. Mimo wielu zmian, przełomów i wojen, jakich doświadczył Gdańsk, a wraz z nim kościół Mariacki, w tym przełomu reformacyjnego i katastrofy 1945 roku, duża część tych zabytków przetrwała. Nie wszystkie wróciły na swoje dawne miejsce, ale to co obecnie znajduje się w kościele jest cennym świadectwem zarówno życia Gdańska i regionu od późnego średniowiecza po schyłek epoki nowożytnej, jak i przemian artystycznych zachodzących w Europie.

Czwórka znakomitych autorów: Andrzej Woziński, Antoni Ziemba, Franciszek Skibiński i Anna Sobecka, opracowała wnikliwe analizy dotyczące zagadnień średniowiecznego i nowożytnego malarstwa i rzeźby, w tym głównie ołtarzy i epitafiów. W oddzielnym rozdziale opisano Sąd Ostateczny Hansa Memlinga, najwybitniejsze dzieło, jakie znajdowało się w kościele. Niewątpliwą wartością publikacji jest również obszerny materiał ikonograficzny, zarówno archiwalny, jak i współczesny. Niniejszy tom, wraz z wcześniejszym tomem dotyczącym architektury obiektu, tworzą przekonujący obraz gdańskiej sztuki w czasach jej największego rozkwitu.

Prof. Jakub Szczepański

 

Na przestrzeni wieków ufundowano dla kościoła Mariackiego – głównej i najważniejszej świątyni Gdańska, wiele znaczących dzieł służących liturgii katolickiej i protestanckiej, a także upamiętniających wybitnych obywateli miasta. Mnogość wysokiej klasy średniowiecznych i nowożytnych dzieł rzeźbiarskich i malarskich, które jeszcze dzisiaj odnajdujemy we wnętrzu kościoła, a także w polskich i obcych zbiorach muzealnych, mimo uszczuplenia stanu posiadania świątyni w wyniku dziejowych burz, dzięki ich wysokiej jakości artystycznej budzi podziw i stawia gdański kościół Mariacki pośród najważniejszych obiektów sakralnych Europy. 

Każdy z zaprezentowanych tekstów jest podsumowującym, istotnym krokiem dla poznania historii, wartości oraz źródeł inspiracji i artystycznego oddziaływania zabytków zgromadzonych we wnętrzu kościoła Mariackiego. Jest także zachętą do podjęcia badań bardziej szczegółowych. Tak interesująca prezentacja jest możliwa również dzięki ponad dwóm setkom fotografii, często publikowanych po raz pierwszy, pokazujących stan dawny i obecny, co czyni prezentowaną książkę atrakcyjną nie tylko dla specjalistów zajmujących się badaniami nad sztuką dawnego Gdańska, ale przede wszystkim dla miłośników dziejów i kultury tego miasta.

Dr Jacek Kriegseisen